Spring naar inhoud Spring naar footer

Interview Shamira Raphaëla

Shamira Raphaëla is regisseur van korte films, tv-programma’s en documentaires. Voor haar documentaire Daddy and the Warlord won zij eerder een Gouden Kalf en in 2021 was zij een van de vijf scouts die in de regio’s actief op zoek zijn gegaan naar bijzondere autodidacte makers die een aanvraag konden indienen voor de pilot-regeling Cypher Cinema.

Hoe was 2021 voor jou als filmmaker?

“2021 was een mooi jaar voor mij. Ik heb Shabu uitgebracht, mijn eerste lange kinderdocumentaire. Die kon ik maken via de DOC Junior regeling van het Filmfonds. We hebben een geweldige première gehad op het IDFA waar we ook een award gewonnen hebben voor beste jeugdfilm. De zaal stond op z’n kop! De Nederlandse filmwereld was er samen met heel Rotterdam-Zuid; een heel leuk gemixt publiek. Shabu gaat in 2022 naar het filmfestival van Berlijn. En hopelijk kan de film dan daarna in Nederland in de bioscopen uitgebracht worden. Heel spannend!”

Waarom heb je in 2021 als scout meegewerkt aan Cypher Cinema, de steunmaatregel die zich richt op autodidacte makers?

“Toen ik als scout voor deze regeling werd gevraagd heb ik eigenlijk meteen ja gezegd. Ik vond het een heel mooi initiatief. Het is een regeling waarvan ik had gewild dat die er was toen ik tien, vijftien jaar geleden begon in het vak. Ook ik ben autodidact, ik heb geen Filmacademie gedaan. Dan blijf je toch altijd denken: “ga ik het wel redden in deze sector?”. Door een regeling als Cypher Cinema kun je de sector openbreken en een grotere groep talent laten weten: “Jullie zijn ook welkom in onze filmwereld, ook al heb je misschien niet de juiste papieren, ook al spreek je niet de juiste woorden.”

Hoe waren de reacties van mensen die je voor de regeling benaderde?

“Ik denk dat er voor de ‘beginnende’ filmmaker altijd een bepaalde drempelvrees is om met het Filmfonds in contact te komen. En ik moet zeggen dat ik dat best begrijp. Ik weet nog de eerste keer dat ik naar het Filmfonds moest bellen, ik was bloednerveus! Maar als je dan eenmaal in gesprek bent merk je: het zijn ook gewoon mensen daar bij het Filmfonds. Best aardige mensen eigenlijk, haha! Ik denk dat het heel belangrijk was dat ik dat uit kon leggen. De voorwaarden waren ook veel relaxter. Je kon bijvoorbeeld indienen met een video als je dat wilde. Heel tof dat die ruimte er was zodat je voorstel niet volledig afhing van je schrijf skills.”

"Ook ik ben autodidact, ik heb geen Filmacademie gedaan. Dan blijf je toch altijd denken: “ga ik het wel redden in deze sector?”."

Wat voor talent zie jij buiten de professionele filmwereld?

“Nou, ik zie vooral een heleboel talent dat gewoon niet het juiste netwerk heeft. Omdat ze in de regio wonen en werken bijvoorbeeld. Wanneer je van een filmacademie afkomt, dan heb je dat netwerk vaak automatisch. En dat is zo belangrijk voor een filmprofessional. Via Cypher Cinema kan een autodidacte filmmaker in één klap een heel nieuw netwerk aanboren en daarmee ook weer ander talent om zich heen verzamelen. En de regeling was voor alle leeftijden. Dus niet alleen voor makers onder de 35 jaar ofzo. Daarmee gaven we ook kansen aan makers die bij gebrek aan het juiste netwerk er al jaren niet doorheen komen. Dat zij ook op deze regeling konden indienen vond ik essentieel en heel mooi.”

Wat kunnen autodidacte makers toevoegen aan de filmsector?

“Wat veel autodidacte makers karakteriseert is dat ze lef hebben. Juist omdat ze nog nauwelijks mee hebben gedraaid in de filmindustrie, brengen ze een bepaalde vrijheid en speelsheid met zich mee. En dat hebben wij nodig in de filmwereld. Juist autodidacte makers kunnen een frisse wind meebrengen en mensen die al langer in het vak zitten inspireren met nieuwe en verrassende ideeën.”

"De volgende stap is nu dat we niet alleen maar hokjes gaan afvinken, maar dat we daadwerkelijk gaan kijken hoe nieuwe verhalen verteld kunnen worden. Dat we verder gaan dan alleen maar: “We schrijven er een regeltje bij over diversiteit zodat we subsidie krijgen”."

Dus door de filmsector ook open te stellen voor een bredere groep potentiele makers creëer je een grotere diversiteit aan verhalen en films?

“Het voelt alsof in de afgelopen twee jaar dat kwartje inderdaad is gevallen. De volgende stap is nu dat we niet alleen maar hokjes gaan afvinken, maar dat we daadwerkelijk gaan kijken hoe nieuwe verhalen verteld kunnen worden. Dat we verder gaan dan alleen maar: “We schrijven er een regeltje bij over diversiteit zodat we subsidie krijgen”. En laten ervoor zorgen dat nieuwe makers goed begeleid worden en daadwerkelijk kansen krijgen die ze kunnen verzilveren. Ik hoop dat we ook kritisch gaan kijken naar het ecosysteem waarbinnen we als filmmakers functioneren. Hoe worden bijvoorbeeld de beoordelingscommissies samengesteld en op basis van welke criteria beoordelen zij? Wie programmeren er op festivals en hoe komen hun selecties tot stand? Hoe bekijken en beoordelen eindredacteuren nieuwe en afwijkende verhalen? Een nieuwe blik op ons werkveld vereist dat we de dominante lens her-kalibreren. Zo creëren we een caleidoscopisch perspectief wat ruimte geeft aan een breder palet aan meningen en verhalen.”

Dit is een interview met Shamira uit 2021. Tijdens het Nederlands Film Festival 2022 won ze voor de succesvolle documentaire Shabu het Gouden Kalf voor Beste Documentaire.

Beeld: Shamira Raphaëla door Sjoukje van Gool