New Screen NL na vier jaar
“Binnen New Screen NL kan worden geëxperimenteerd, kunnen risico’s worden genomen en worden uitdagende projecten ontwikkeld. Het is ook een plek voor schrijvers en filmmakers die nog aan het begin van hun carrière staan en op zoek zijn naar hun unieke eigenheid,” zo definieert Van de Pas, hoofd New Screen NL, het werk en de toewijding van haar afdeling aan nieuw talent, korte films en innovatie op het witte doek. Dit alles zou uiteraard volstrekt onhaalbaar zijn als er niet ook een bouwwerk van initiatieven was opgezet om Nederlandse filmmakers te ondersteunen, zowel inhoudelijk als financieel. Dat er vooruitgang is geboekt, blijkt wel uit het indrukwekkende aantal films dat in de afgelopen vier jaar op 's werelds toonaangevende festivals is geselecteerd.
Ruimte voor talentontwikkeling
“New Screen NL richt zich op het ontdekken, herkennen en erkennen van talent, zo benadrukt Van de Pas, en het is absoluut noodzakelijk dat talent ook de ruimte heeft om te falen, want dat kan gebeuren als er risico’s genomen worden - dat helpt ze verder. Als het wel goed gaat, als hun werk door een internationaal festival en door het publiek goed worden ontvangen, dan is iedereen natuurlijk tevreden.”
Van de Pas refereert aan de vele nieuwe Nederlandse filmmakers die indruk hebben gemaakt op internationale A-festivals en wier werk kon rekenen op de steun van New Screen NL. Onder hen bevinden zich Sam de Jong, wiens speelfilmdebuut Prins in 2016 werd geselecteerd voor de Berlinale in het programma Generation 14plus (inclusief een speciale vermelding) en dat tot stand kwam met een low budget-film bijdrage van New Screen NL. “Sam de Jong en producent Gijs Kerbosch wilden er vaart achter zetten en geen jaren wachten voordat ze een speelfilm konden maken. Het was eigenlijk meer een hybride project, doordat ze werkten met echte acteurs en met jongens uit Amsterdam-Noord. Het low budget-programma van New Screen NL is bedoeld voor projecten van jonge teams, die flexibel en snel willen produceren. Je ziet daar veel hybride films, mengelingen van fictie en documentaire.” Prins schopte het zelfs tot de Amerikaanse filmtheaters onder meer door hun samenwerking met VICE.
De korte film Hole in my Heart (waarvan de postproductie werd gefinancierd via New Screen NL) van Mees Peijnenburg ging in 2015 in Berlijn in première en was de inzending voor de Oscars in de categorie Beste korte fictie. Zijn mede via New Screen NL gefinancierde korte tv-film Geen Koningen in ons Bloed (One Night Stand) sleepte tijdens het Nederlands Film Festival in 2015 twee Gouden Kalveren in de wacht. Peijnenburg werkt momenteel aan zijn speelfilmdebuut in het kader van De Oversteek. Andere Nederlandse talenten die debuteerden met lange speelfilms die in het kader van De Oversteek werden geproduceerd, zijn onder meer Martijn Maria Smits (wiens Waldstille werd uitverkoren voor de categorie nieuwe regisseurs tijdens het San Sebastian-filmfestival) en de getalenteerde Daan Bakker (Quality Time, genomineerd voor de IFFR Tiger-award) die later deze maand in roulatie gaat.
In het programma van New Screen NL, waarin 30.000 euro beschikbaar wordt gesteld voor de productie van korte films van jonge en zeer veelbelovende cineasten, zijn veelbelovende talenten boven komen drijven, zoals Ena Sendijarevic, wier meermaals bekroonde Import debuteerde tijdens de Quinzaine 2016. En Charlotte Scott-Wilson, wier korte film Hou Vast, over een eerste celliste die voor elk optreden weer een gigantische zenuwaanval te verstouwen krijgt, die op Tribeca 2016 de prijs voor Best Narrative Short won. “Natuurlijk moeten de filmmakers wel aankomen met een onderscheidend idee en een overtuigende regievisie. Iemand die dat lukte, was Ena, die zichzelf met de Quinzaine-selectie voor Import internationaal op de kaart heeft gezet. Het programma voor korte films is een van mijn favoriete programma's omdat je daar kunt zien hoe filmmakers, als ze met een sterk idee komen en een goede producent meenemen, echt vooruitkomen en een eigen herkenbare stijl ontwikkelen.” Datzelfde geldt voor schrijvers, die binnen de Vrijplaats voor beginnende scenaristen binnen New Screen NL de kans krijgen om met behulp van een coach op maat hun handschrift verder te ontwikkelen
“Het is van belang dat makers hun eigen signatuur vinden, weten wat hun sterke en zwakke punten zijn en ook weten wie het beste in hen naar boven kan halen en dat er een goed evenwicht wordt gevonden tussen vrijheid, ruimte om te experimenteren en goede begeleiding.” zo voegt Van de Pas eraan toe.
Ondersteuning van de animatiesector
Via New Screen NL is het Fonds een van de belangrijkste partners binnen de ontluikende Nederlandse animatiesector door de ondersteuningsmogelijkheden voor korte animatiefilms die erop zijn gericht om zowel opkomend talent te ondersteunen, zoals het voor een Oscargenomineerde team van Job, Joris en Marieke (A Single Life), als gevestigde namen, zoals de internationaal geroemde Rosto (Splintertime, 2015; The Monster of Nix, 2011). Marlies van der Wel werd geselecteerd voor de Berlinale 2016 en Sundance 2017 met haar animatiefilm Zeezucht. Van der Wel maakte in het kader van het Ultrakort-programma van het Fonds, een samenwerking tussen het Filmfonds, Fonds 21 en Pathé ook Sabaku (selectie Berlijn 2017). “Er worden jaarlijks vier animatiefilms van twee minuten gefinancierd die als voorfilm worden vertoond bij blockbusters in de Pathé bioscopen, waardoor deze korte films een groot publiek kunnen bereiken.”
A Single Life van Job, Joris en Marieke werd een exquise hors d'oeuvre van Pathé. De opvolger, de 10 minuten film Otto (gerealiseerd binnen een ander samenwerkingsproject van New Screen NL; Kort!), werd geselecteerd voor TIFF 2016 en wist een overweldigende hoeveelheid internationale prijzen binnen te halen. Het drietal werkt inmiddels aan zijn speelfilmdebuut. “Bij New Screen NL proberen we makers aan scriptcoaches te koppelen en andersoortige deskundigen waar filmmakers behoefte aan hebben. Nieuwe makers leren en werken tegelijkertijd, met de inbreng van ervaren professionals. Die reflectie is nodig om zichzelf en hun werk verder te ontwikkelen. Het is onze taak om dat bij New Screen NL te stimuleren.”
Wildcards voor de nieuwe lichting filmmakers
Het gevierde Filmfonds Wildcard-programma, aanvankelijk opgezet voor documentairemakers, werd in 2014 opengesteld voor makers van speelfilms en animatiefilms. Dit programma, dat in 2009 van start ging, geeft geselecteerde nieuwe talenten, die net zijn afgestudeerd aan de Filmacademie of een audiovisuele opleiding aan een van de Hogescholen, de vrije hand om een nieuwe film te maken. Elk jaar worden er twee fictie Wildcards toegekend (elk met een waarde van 80.000 euro), drie voor documentaire en één voor animatie (elk project ontvangt 40.000 euro). “Het is bijzonder om te zien hoe filmmakers in staat zijn met een Wildcard enorme stappen te zetten wanneer je hen ook de ondersteuning en hulp geeft als ze daarom verlegen zitten.”
De Wildcard-documentaire - en tour de force - Those Who Feel the Fire Burning van Morgan Knibbe werd geselecteerd voor IDFA in 2014. “Hij heeft het voor elkaar gekregen met een budget van veertigduizend euro - natuurlijk niet genoeg voor zo'n film - maar toch slaagde hij erin samen met producent BALDR. Ook was er de eerste speelfilm van Hanna van Niekerk, If the Sun Explodes met Hazazah Pictures. Het is een road movie, die in Litouwen is gemaakt. De film is energiek, persoonlijk en heel sterk. De film kreeg prima recensies en werd uitgebracht in Nederland. Momenteel werkt Van Niekerk aan een korte film in het kader van Kort! en in het kader van het One Night Stand-programma, aan een drama van drie kwartier.
Nieuwe, transmediale en experimentele filmvormen
De financiering van de uitdagende en soms avantgardistische Nederlandse esthetiek wordt binnen New Screen NL via filmisch experiment gestimuleerd. Daarbij werkt het Filmfonds voor Transmediaprojecten samen met het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie (tot de opheffing eind 2016 was ook het Mediafonds hierin partner). Met projecten zoals De Asielzoekmachine van Eefje Blankevoort en Els van Driel (een cross-mediaproject waarin het Nederlandse asielbeleid onder de loep wordt genomen), en dat vele prijzen heeft gewonnen. Future Cities van Yvonne Brandwijk en Stephanie Bakker won de derde prijs in de World Press Photo-wedstrijd voor verhalende digitale fotografie in 2017. Sterker: New Screen NL lijkt in de voorste gelederen te staan voor wat betreft het stimuleren van Virtual Reality-projecten, via bijdragen aan de ontwikkeling en realisering van VR-producties.. Ook investeert het in de ontwikkeling van arthousefilms in het kader van De Verbeelding - een programma dat samen met het Mondriaan Fonds wordt uitgevoerd - waarbij kunstenaars in contact worden gebracht met producenten en financiering en verspreidingskanalen voor hen toegankelijk worden gemaakt. Een van de projecten die mogelijk werden gemaakt via De Verbeelding is het veelgeprezen History's Future van Fiona Tan, genomineerd voor de IFFR Tiger-award van 2015. Ook filmmakers en producenten van experimentele of vernieuwende films kunnen een beroep doen op New Screen NL. Dit is bijvoorbeeld met succes gedaan voor het gedurfde Voices of Finance van Clara van Gool, dat het verhaal van de bankencrisis vertelt via dans op uitermate cinematografische wijze.
Deuren open voor nieuwe, jonge en getalenteerde makers
“Vier jaar geleden is er met New Screen NL een eigen plek gecreëerd voor nieuwe, getalenteerde filmprofessionals om hun potentieel te helpen ontwikkelen,” aldus Van de Pas. Voor die tijd was er voor beginnende makers en innovatieve projecten minder ruimte. Door meer mogelijkheden te creëren en onze werkwijze aan te passen naar voorbeeld van het Scandinavische filmconsulenten model weten makers nu het Fonds beter te vinden en het Fonds hen.
*Dit artikel verschijnt tevens in het Engels in SEE NL #27, mei 2017